Πότε ένα βιβλίο αξίζει τον χαρακτηρισμό "αριστούργημα";

[Ίζι]

Μια ανάρτηση της Φαντίνας με έβαλε σε σκέψεις, και συνειδητοποίησα ότι χρησιμοποιώ τον όρο αυτό αρκετά εύκολα όταν αναφέρομαι σε αγαπημένα μου βιβλία, Για μένα, λοιπόν, αριστούργημα είναι κάθε βιβλίο στο οποίο δεν μπορώ να βρω ατέλεια, υπολογίζοντας πάντα το είδος στο οποίο ανήκει. Ας πούμε θεωρώ τους "Δέκα Μικρούς Νέγρους" αριστούργημα της αστυνομικής λογοτεχνίας και το "Ημερολόγιο της Μπρίτζετ Τζόουνς" αριστούργημα της γυναικείας, ελαφριάς λογοτεχνίας. Το παρακάνω με το τελευταίο παράδειγμα; Κοινό χαρακτηριστικό όλων των βιβλίων στα οποία "κολλάω" τον χαρακτηρισμό είναι το ελκυστικό για μένα ύφος γραφής. Όσο καλή κι αν είναι η πλοκή ενός βιβλίου, όσο ρεαλιστικοί κι αν είναι οι χαρακτήρες του, θέλω να με καλύπτει ο συγγραφέας στο κομμάτι του χειρισμού της γλώσσας (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι με γοητεύουν τα διάφορα αφηγηματικά στολίδια - κάθε άλλο).

Από κει και πέρα, παρατηρώ ότι τα περισσότερα έργα της κλασσικής λογοτεχνίας χαρακτηρίζονται και ως "αριστουργήματα". Αυτό είναι σίγουρα κάτι με το οποίο δεν μπορώ να συμφωνήσω, αναρωτιέμαι όμως αν έχουν κερδίσει επάξια τον "τίτλο" λόγω της διαχρονικότητάς τους. Και κάτι ακόμα: πιο εύκολα, νομίζω, κολλάει ο χαρακτηρισμός σε έργα βαριά και δραματικά, παρά σε ελαφρύτερα, ρομαντικά ή κωμικά. Ας πούμε θα ακούσουμε για το "αριστούργημα του Σαίξπηρ 'Βασιλιάς Ληρ'" συχνότερα απ' ό,τι για "το αριστούργημα 'Πολύ Κακό για το Τίποτα'". Αυτό, βέβαια, μπορεί να είναι και μια προσωπική μου αίσθηση. Κάνω λάθος;

 

[Χρηστος Αλεξανδριδης]

Νομίζω πως ο όρος "αριστούργημα" δεν ταιριάζει στα βιβλία που απλώς μας άρεσαν πολύ αλλά σ'εκείνα που πληρούν κάποια κριτήρια. Και για να απαντήσω στην ερώτηση του νήματος, Ίζι, νομίζω πως μερικά απ'αυτά είναι τα εξής: Να είναι καταξιωμένος ο συγγραφέας (αν και όχι απαραίτητα), να έχουν αντέξει στο χρόνο, να έχουν την αναγνώριση των βιβλιοκριτικών αλλά και φτασμένων συγγραφέων και να έχουν αγαπηθεί απ'τον κόσμο.

 

[Πολύτλας Οδυσσεύς]

Όποιο μας έκανε να το αγαπήσουμε...

 

[Μια]

Αριστούργημα είναι αυτό που εγώ βρίσκω αριστούργημα. Εγωιστικό; Φυσικά.Και βέβαια τα δραματικά έργα έχουν άλλη αξία. Εδώ τίθεται και το ερώτημα με το οποίο καταπιάνεται ο Κούντερα τι είναι πιο σημαντικό η "ελαφρότητα" 'ή η "βαρύτητα" του είναι, των πραγμάτων ,των συναισθημάτων κλπ...κατ'επέκταση το ίδιο ισχύει και στην λογοτεχνία πχ. Αριστούργημα είναι επίσης για μένα η λογοτεχνία εκείνη η οποία ανεξάρτητα από τις προσωπικές μου προτιμήσεις στο στυλ γραφής χτυπάει φλέβα και δεν με αφήνει να κοιμηθώ ,δηλαδή με λίγα λόγια με συγκινεί βαθιά και με συναρπάζει. Τρανταχτό παράδειγμα το "Ακριβό φαρμάκι" της Mary Webb που παρόλο που περιγράφει σε εξαντλητικό για τα γούστα μου βαθμό τα λιβάδια, τους βάλτους, τα λουλουδάκια του αγρού και την διαδικασία παραγωγής του βουτύρου και πως δένανε οι αγρότες τα δεμάτια με το στάρι ,το θεωρώ Αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. (είχε και υπέροχους χαρακτήρες βέβαια). Ε, αυτά....

 

[Φαροφύλακας]

Στην αρχή πήγα να συμφωνήσω με τον Χρήστο. Σκέφτηκα πως για τον βαρύγδουπο τίτλο "αριστούργημα", μάλλον θα πρέπει να συντρέχει μια ευρύτερη αναγνώριση από τους ανθρώπους ή και τις εποχές.

Από την άλλη, ο "Ηλίθιος" του Ντοστογιέφσκη θα μου φαινόταν αριστούργημα ακόμα κι αν δεν είχε καμιά αναγνώριση... Οπότε μάλλον τελικά θα συμφωνήσω με την Μια.

Το "αριστούργημα" είναι και πάλι κάτι προς τον αναγνώστη. Εκτός εάν το προσδιορίσουμε διαφορετικά, τεχνικά, και μιλήσουμε π.χ. για "αριστουργήματα της ανθρωπότητας".

 

[Χρηστος Αλεξανδριδης]

Φάρε, από περιέργεια, είναι πολλά τα βιβλία εκείνα που εσύ προσωπικά θεωρείς αριστουργήματα αλλά δεν έχουν καμιά αναγνώριση;

 

[Φρίκυ]

Εγώ πάλι πιστεύω ότι ο όρος αριστούργημα είναι καθαρά αντικειμενικός. Φυσικά ακραία επιστημονική αντικειμενικότητα δε μπορεί να υπάρξει. Είναι, μάλλον, ένα σύνολο υποκειμενικών παραγόντων που διαμορφώνουν αυτού του είδους το αντικειμενικό. Σαν την αντικειμενική ομορφιά ας πούμε. Για παράδειγμα εύστοχα κριτήρια θεωρώ πως είναι π τρόπος που αντιμετώπισαν το βιβλίο οι κριτικοί,το πως το δέχτηκε ο κόσμος, τι αίσθηση προκάλεσε άλλα και σημαντικότερα όπως το αν σημάδεψε το είδος του, την εποχή του, την τότε ιστορία. Αν έγινε πρότυπο. (Παρ'όλα αυτά, με αφορμή το τελευταίο σχόλιο του Χρήστου, πολύ σημαντικός παράγοντας είναι και η εποχή που κυκλοφορεί το βιβλίο. Υπάρχουν μιλιούνια πραγματικά αριστουργήματα που απαγορεύτηκαν/κυνηγήθηκαν/κάηκαν στον καιρό τους. Γι' αυτό νομίζω πώς ένα βιβλίο, ακόμα κι αν δυνάμει είναι αριστούργημα, θέλει το χρόνο του να πάρει αυτόν τον χαρακτηρισμό)
Για μένα άλλο το αγαπημένο άλλο το αριστουργηματικό. Δηλαδή στη μουσική, αν κάποιος ακούει φανατικά Καλομοίρα και του αρέσει, θα μου φανεί αστείο αν αναφέρει κάποιο κομμάτι της ως αριστούργημα.

 

[Χρηστος Αλεξανδριδης]

Για μένα άλλο το αγαπημένο άλλο το αριστουργηματικό.

Δεν διαφωνώ καθόλου με τα υπόλοιπα που έγραψες, Φρίκυ, όμως κράτησα τη συγκεκριμένη φράση γιατί εδώ η γνώμη μας ταυτίζεται απόλυτα. Έτσι ακριβώς το βλέπω κι εγώ.

 

[Φτωχόπαιδο]

Φυσικά και είναι κάτι το διαφορετικό το αγαπημένο απ' το αριστουργηματικό...μπορεί όμως να 'ναι ταυτόχρονα αγαπημένο & αριστούργημα, κι αυτό είναι το ζητούμενο κατ' εμέ

 

[Μεταλλαγμένη]

Αριστούργημα δεν είναι σίγουρα αυτό που εμείς προσωπικά θεωρούμε σαν τέτοιο. Θα πρέπει να πληροί και ορισμένα αντικειμενικά κριτήρια, όπως λογοτεχνική ποιότητα, ύφος γραφής, πλοκή και χαρακτήρες και το κυριότερο να έχει διαχρονικό νόημα που να μένει αναλλοίωτο στους αιώνες και να "αγγίζει" όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως εποχής. Βέβαια, το ερώτημα του τι είναι αντικειμενικό ή ποιος το καθορίζει θέλει συζήτηση και αυτό δεν αφορά μόνο στα βιβλία.
Ίσως αντικειμενικά αριστούργημα να είναι το βιβλίο που παρόλο που δεν σου αρέσει, δεν είναι του στυλ κτλ δεν μπορείς να μην παραδεχτείς ότι πληροί τα παραπάνω κριτήρια. Από αυτή την άποψη, δεν ξέρω αν η αποθεωτική αποδοχή από τους κριτικούς και, κυρίως, από το κοινό είναι πάντα αξιόπιστο κριτήριο.

 

[Φαροφύλακας]

Φάρε, από περιέργεια, είναι πολλά τα βιβλία εκείνα που εσύ προσωπικά θεωρείς αριστουργήματα αλλά δεν έχουν καμιά αναγνώριση;

Την έκανα την σκέψη ήδη όταν έγραφα την ανάρτησή μου. Δεν μου έρχεται, εκ πρώτοις, κάτι, όμως το πιστεύω πως αν μου φαινόταν εμένα "αριστούργημα" δεν πα' ο υπόλοιπος πλανήτης να το είχε στα αζήτητα ή στα ποταπά, εγώ θα το είχα για αριστούργημα.

Αριστούργημα δεν είναι σίγουρα αυτό που εμείς προσωπικά θεωρούμε σαν τέτοιο. Θα πρέπει να πληροί και ορισμένα αντικειμενικά κριτήρια, όπως λογοτεχνική ποιότητα, ύφος γραφής, πλοκή και χαρακτήρες

φίλη, Μεταλλαγμένη, προσωπικά αμφισβητώ πως υπάρχουν μετρήσιμα ή ορίσημα αντικειμενικά ποιοτικά κριτήρια όσον αφορά την λογοτεχνία ή την τέχνη γενικότερα. Εάν δοκιμάσεις να ορίσεις τέτοια με έναν αυστηρό λογικό κι αντικειμενικό λογισμό, θα δεις πως σύντομα θα φτάσεις σε αδιέξοδο.

και το κυριότερο να έχει διαχρονικό νόημα που να μένει αναλλοίωτο στους αιώνες και να "αγγίζει" όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως εποχής.

Αυτό πράγματι θα ήταν ένα κριτήριο. Όμως και πάλι όχι ακριβώς αντικειμενικό. Καταρχήν, δεν είσαι σίγουρος τί θα αποφανθεί η ανθρωπότητα σε 100 ή 1000 ή 10000 ή 1000000 χρόνια για το έργο τέχνης. Κατά κάποιον τρόπο αυτό το κριτήριο απλά είναι και πάλι υποκειμενικό προς μια μερίδα κόσμου (πάντα, αφού, όσο διάσημο και να είναι ένα εργο, πολλοί ούτε θα το ξέρουν και άλλοι που θα το ξέρουν δεν θα τους αρέσει) σε ένα συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο (ας είναι και αιώνες ή χιλιετίες).

Η πρόσληψη της τέχνης είναι ό,τι πιο υποκειμενικό υπάρχει στον πλανήτη.

Όμως πράγματι, το περιεχόμενο που δίνουμε στην λέξη "αριστούργημα" εμπεριέχει κυρίως μια γενικότερη αναγνώριση. Απλά έτσι ορίζουμε την συγκεκριμένη λέξη. Πράγμα που δεν λέει απαραίτητα κάτι για την "αντικειμενική" αξία του έργου, διότι αυτή, απλά δεν υφίσταται.

 

[Μεταλλαγμένη]

Δεν διαφωνώ, είναι δύσκολο να ορίσεις έτσι κι αλλιώς την αντικειμενικότητα και η διαχρονικότητα θα κριθεί σε βάθος χρόνου. Είχα στο μυαλό μου έργα όπως "Το Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ" και τους "Αθλιους" που θεωρούνται αριστουργήματα και διαχρονικά και πιθανότατα θα συνεχίσουν να θεωρούνται τέτοια γιατί τα νοήματά τους είναι πάντα επίκαιρα.

 

[Λορένα]

Για να χαρακτηριστει ενα βιβλιο "αριστουργημα" για μενα, καταρχην θα πρεπει να ειναι στην λιστα με τα Αριστουργηματα.

Δηλ ολα αυτα τα βιβλια που λιγο πολυ οι περισσοτεροι ξερουν και ας μην τα εχουν διαβασει.

Στην συνεχεια.. αν διαβασω ενα απο αυτα τα βιβλια και διαπιστωσω οτι και για τα προσωπικα μου δεδομενα ειναι ενα αριστουργημα, τοτε λεω πως : οντως αυτο το βιβλιο ειναι ενα Αριστουργημα

 

[Άγγελος Κ]

Αριστούργημα= ανθρώπινο έργο που χαρακτηρίζεται από τελειότητα (πηγή)

Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Υπάρχει κάτι καμωμένο από άνθρωπο που να μπορεί αν θεωρηθεί τέλειο;
Πόσο μάλλον όταν μιλάμε για λογοτεχνία.

Ας θεωρήσουμε λοιπόν πως ο όρος αριστούργημα χρησιμοποιείται χάριν υπερβολής.

Θαρρώ λοιπόν πως τον τίτλο αυτόν, τον δίνει η κοινή αποδοχή ενός βιβλίου από ένα σύνολο αναγνωστών σε συνδυασμό με τον σεβασμό από το υπόλοιπο σύνολο αναγνωστών που έτσι κι αλλιώς απορρίπτει την κατηγορία που ανήκει το βιβλίο (Δεν ξέρω αν αύριο θα θυμάμαι τι εννοούσα με την τελευταία πρόταση) :χαχαχα:

 

[Ασημενια]

Εγώ νομίζω πως δεν θα χαρακτήριζα κάποιο βιβλίο αριστούργημα... Χρησιμοποιώ άλλους χαρακτηρισμούς όπως εξαιρετικό, εντυπωσιακό, εκπληκτικό, υπέροχο, ... αλλά αριστούργημα?
Το σκέφτομαι... νομίζω πως θεωρώ πως δεν έχω αυτά τα χαρακτηριστικά που χρειάζονται , ή την βαθύτερη γνώση, ή την κατάλληλη μόρφωση για να χαρακτηρίσω ένα βιβλίο ως αριστούργημα - (Ελπίζω να μην το έχω κάνει σε κάποια από τις παρουσιάσεις μου - γιατί θα ερχόταν σε αντίφαση με την άποψη που εκφέρω εδώ )).
Αυτό λοιπόν που σκέφτομαι είναι ότι κάποιοι άνθρωποι μπορεί να θεωρούν ότι έχουν την απαιτούμενη πείρα -γενικότερα- για να μπορούν να κρίνουν ένα βιβλίο και να το χαρακτηρίσουν ως αριστούργημα. Γιατί θα πρέπει ένα αριστούργημα, σύμφωνα με την κρίση κάποιου, να έχει μια γενικότερη αποδοχή ή να έχει μια διάρκεια στο χρόνο?

 

[Πολύνιους]

Πάντως, αν και αναγνωρίζω πάρα πολύ καλά την υποκειμενικότητα στην τέχνη, δεν χαρακτηρίζω "αριστούργημα" ένα βιβλίο απλά επειδή μου άρεσε πολύ. Συνήθως, χρησιμοποιώ τον χαρακτηρισμό, όταν ένα βιβλίο έχει καταφέρει να χωρέσει πάρα πολλά σημαντικά για τον άνθρωπο θέματα, για τα οποία έχει μιλήσει ολοκληρωμένα. Θα μου πείτε, άλλα πράγματα είναι σημαντικά για τον καθένα, και ισχύει, αλλά αν βγάλουμε λίγο από άξονα αναφοράς τον εαυτό μας, μάλλον θα δούμε ότι υπάρχουν κάποια πιο "σημαντικά", γιατί έχουν απασχολήσει τους περισσότερους και πολύ βαθιά, π.χ. θάνατος, έρωτας, αρρώστιες, ευτυχία, "νόημα" της ζωής... Επίσης, επειδή μας απασχολούν έντονα, κατά βάση τα πράγματα για τα οποία υπάρχει μια εσωτερική πάλη, γι' αυτό πιστεύω πως λέμε πιο εύκολα αριστούργημα ένα έργο που μιλάει για κάτι πιο "βαρύ" απ' ό,τι για κάτι ελαφρύ...

Θυμάμαι να έχω πει αριστούργημα τα σταφύλια της οργής του Στάινμπεκ (κ νομίζω ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποίησα τον χαρακτηρισμό κ μου βγήκε να το πω πολύ αβίαστα)...

 

[Συλλεκτης Κ]

Υπαρχουν καποιοι ανθρωποι σε ολους τους τομεις που αποτελουν το συστημα.Αυτοι οι ανθρωποι εχουν συγκεκριμενα συμφεροντα!Δεν ειναι καθολου αθωα ολα αυτα που συμβαινουν γιατι πισω απο ολα αυτα υπαρχει ενα τεραστιο ποσο που θα μοιραστουν οι εταιριες,στην συγκεκριμενη περιπτωση οι εκδοτικοι οικοι,οι συγγραφεις των βιβλιων και βεβαια οι καθε λογης μεσαζοντες!Η γνωμη μου ειναι οτι αριστουργημα ειναι μονο αυτο που θα μας συγκλονισει,που θα το διαβαζουμε συνεχεια,παντα με το ιδιο ενδιαφερον,καθαρα υποκειμενικα!

 

[Νικόλας Δε Κιντ]

Υπαρχουν καποιοι ανθρωποι σε ολους τους τομεις που αποτελουν το συστημα.Αυτοι οι ανθρωποι εχουν συγκεκριμενα συμφεροντα!Δεν ειναι καθολου αθωα ολα αυτα που συμβαινουν γιατι πισω απο ολα αυτα υπαρχει ενα τεραστιο ποσο που θα μοιραστουν οι εταιριες,στην συγκεκριμενη περιπτωση οι εκδοτικοι οικοι,οι συγγραφεις των βιβλιων και βεβαια οι καθε λογης μεσαζοντες!Η γνωμη μου ειναι οτι αριστουργημα ειναι μονο αυτο που θα μας συγκλονισει,που θα το διαβαζουμε συνεχεια,παντα με το ιδιο ενδιαφερον,καθαρα υποκειμενικα!

Τι εννοείς ακριβως;; Πως μας επιβαλλουν βιβλία κάποια σκοτεινά συμφέροντα;;;
Θες να γίνεις πιο συγκεκριμένος;;;

 

[Διατσέντα]

Νομίζω πως όταν μας ρωτούν τη γνώμη μας για ένα βιβλίο, τη γνώμη μας μόνο εκφέρουμε. Πώς θα γινόταν να εκφέραμε γνώμη συνολική; Άρα αριστούργημα για μας. Και χρησιμοποιούμε τη λέξη σύμφωνα με την προσωπική μας κρίση.

 

[Νικόλας Δε Κιντ]

Συμφωνώ απόλυτα Διατσέντα... Επίσης πιστεύω πως αυτό είναι το ωραίο με την λογοτεχνία!
Ο καθένας βρίσκει αυτό πιυ ψάχνει!!!