Κλαους Μαν (Klaus Mann) : Μεφίστο



Τίτλος: Μεφίστο
Πρωτότυπος τίτλος: Mephisto
Συγγραφέας: Klaus Mann
Μετάφραση: Ζαχαριάδου Μαργαρίτα
Εκδόσεις: Άγρα
Χρονολογία έκδοσης: 2020
Πρώτη έκδοση: 1936
Αριθμός σελίδων: 448


Ένας ηθοποιός ενός μικρού θεάτρου στο Αμβούργο, κλείνει μια συμφωνία με τον Διάβολο και προσαρμόζει την τέχνη και το ταλέντο του στη φασιστική ιδεολογία του 3ου Ράιχ.Ο Χέφγκεν γεμάτος συμπλέγματα που ξεκινάν από τη μικροαστική του καταγωγή και καταλήγουν στην αμφισβήτηση του υποκριτικού ταλέντου διαλέγει έναν δρόμο που θα τον οδηγήσει στην κορυφή του καλλιτεχνικού στερεώματος.

Ο Κλάους Μαν σχεδόν από την αρχή ξεκαθαρίζει πως ο ήρωας του δεν έχει κάποιον σταθερό ηθικό κώδικα, δεν πιστεύει στον εαυτό του - και το ταλέντο του - και συν τοις άλλοις, κρύβει διαστροφές που τις ικανοποιεί με τη μαύρη Αφροδίτη του. Ο φιλόδοξος ηθοποιός είναι ένας χαμαιλέοντας. Ξέρει ακριβώς πότε και τι πρέπει να κάνει ώστε να κερδίζει την εκτίμηση του περίγυρού του, ο οποίος απαρτίζεται από χαρακτήρες και πρόσωπα που ουσιαστικά συμβολίζουν ιδεολογίες και ανθρώπινες αδυναμίες και εν τέλει τον κατευθύνουν στο δρόμο προς την κορυφή.

Ο Χέφγκεν εισχωρεί σταδιακά, όχι τυχαία, στην καρδιά του ναζιστικού καθεστώτος, έτσι ώστε ο συγγραφέας να μπορέσει να αναδείξει και κατ' επέκταση να στηλιτεύσει τον παραλογισμό και την υποκρισία της Ναζιστικής Γερμανίας. Ο Φασισμός έκρυψε επιμελώς το πρόσωπο που από ένα λαό σε παρακμή, που πίστεψε πως ο Μεσσίας της χώρας είχε τη μορφή του Χίτλερ.
Όταν όμως αποφάσισε να δείξει το πραγματικό του πρόσωπο τότε από την αγριότητα και τα εγκλήματα δε γλύτωσαν ούτε ακόμα και πιστοί οπαδοί του.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο νεαρός ηθοποιός Χανς Μίκλας, ο οποίος από την αρχή του βιβλίου αδημονεί να ανέβει στην εξουσία ο Χίτλερ, πιστεύοντας πως τα πάντα θα αλλάξουν και τελικά διαπιστώνει με τον χειρότερο τρόπο, πως κι αυτός ακόμα ήταν ένας χρήσιμος ηλίθιος που βοήθησε στο να πάρουν την εξουσία στα χέρια τους οι Ναζί.

Παρ ΄όλο που είναι ξεκάθαρο σε ποιους ισχυρούς άντρες του Καθεστώτος αναφέρεται ο Μαν, ποτέ δε διαβάζουμε τα ονόματα τους. Διαβάζουμε για τον Υπουργό Προπαγάνδας που προφανώς είναι ο Γκέμπελς, για τον Πρωθυπουργό ο οποίος μάλλον είναι ο Γκέρινγκ και φυσικά για τον υπέρτατο ηγέτη Φύρερ. Επίσης, ο Μαν, αντιπαθούσε πάρα πολύ το μνηστήρα της αδελφής του (ο οποίος ήταν ηθοποιός και είχε συνταχθεί με τους Ναζί) γιατί θεωρούσε πως τους είχε χωρίσει ως αδέλφια και αυτό ήταν και η αφορμή να δημιουργήσει ως χαρακτήρα τον Χέντρικ Χέφγκεν, τον αμοραλιστή ηθοποιό.

Όμως ο Μεφιστοφελής δε θα είναι ο ρόλος που θα αποκαλύψει τον πραγματικό Χέφγκεν. Εκεί ξεγελάστηκε και ο ίδιος. Ο ρόλος που θα λειτουργήσει ως καθρέφτης θα είναι αυτός του Άμλετ. Εκεί ο Χέντρικ θα δει τον πραγματικό του εαυτό, τις αδυναμίες του, την έλλειψη ιδεολογίας και τη μετριότητα της υποκριτικής του ικανότητας, οδηγώντας τον στην πλήρη κατάρρευση.

Αν δεν υπήρχαν οι θηριωδίες του Ναζισμού, τότε ο Κλάους Μαν δε θα έγραφε αυτό το μνημειώδες έργο και φυσικά ούτε ο πατέρας του θα έγραφε το δικό του αριστούργημα. Μια περίεργη λοιπόν αλληλουχία! Τόσο περίεργη όσο η σχέση του Κλάους Μαν με τον πατέρα του!

Το βιβλίο είναι ένα αριστούργημα, από κάθε άποψη. Η έκδοση της Άγρας πολύ προσεγμένη και η μετάφραση εξαιρετική.
Επίσης υπάρχει και μια αρκετά διαφωτιστική εισαγωγή, η οποία διαβάζεται αφού τελειώσει το βιβλίο.
 
Εκτος του οτι εχεις περιγράψει το βιβλίο απο την αρχη μεχρι το τελος και συνοψιζεις τι γινεται καθολη την αναγνωση :)))), η παρουσίασή σου (οπως και γενικα τα τελευταια σχολια σου) εχει απαλλαγει απο τα εξης:
Την ενδειξη fragile, εξω απο την κουτα
Το bubble wrap
Το χαρτι περιτυλιγματος
Τον φιοΝγκο-κορδελιτσα
Τη σακουλα
Και γενικα, πολλη
φιοριτουρα
Νομιζω οτι ειναι πολυ πιο αμεσα και ουσιαστικα.
Για τον Γκαιρινγκ εχω τις επιφυλαξεις μου. Τον θυμαμαι δευτερο τη ταξει, αλλα κατα κυριο λογο ως επικεφαλης της Λουφτβαφε ειναι καταγεγραμμενος στον εγκέφαλό μου.
 
Και γενικα, πολλη
φιοριτουρα
Νομιζω οτι ειναι πολυ πιο αμεσα και ουσιαστικα.
Ε σαν νέος κι εγώ ήμουν παρορμητικός...:))))
Πέρασαν τα χρόνια (τα μαλλιά δεν άσπρισαν φυσικά) και τώρα πλησιάζοντας στα 35 αισθάνομαι πιο ώριμος. Οπότε κατ' επέκταση ωρίμασαν και σχόλια μου. Γενικώς δλδ ωρίμασα!
Που να άκουγες πως έπαιζα κιθάρα στα 20!!
 
Πολύ ωραία παρουσίαση Νικόλα, ευχαριστούμε.
Το βιβλίο είναι πολύ ωραίο. Παρουσιάζει ένα πανόραμα της Γερμανίας και των αντιδράσεων των ανθρώπων στην άνοδο του Χίτλερ, με πάρα πολύ μεγάλη γκάμα αντιδράσεων: από τον αμοραλισμό και τον συμβιβασμό του πρωταγωνιστή, του Χέφγκεν, ως τον ηρωισμό και την αντίσταση του Όττο Ούλχρις, ο οποίος είναι ο ο πιο έντιμος και συμπαθής απ' τους ήρωες του βιβλίου. Επίσης, μιλάει για τους ανθρώπους της τέχνης και της διανόησης που αναγκάστηκαν να ξενιτευτούν και για την τραγικότητα αυτών που ειλικρινά έλπιζαν βελτίωση της χώρας λόγω του Χίτλερ (Μίκλας). Ενώνει την ειρωνεία (πολύ σκληρή ορισμένες φορές και δικαίως φυσικά, όπως στο επικό προοίμιο ) με την τραγικότητα αυτών που ξεγελάστηκαν, αυτών που αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν αλλά και με τα ψυχολογικά και τις τύψεις και του ίδιου του Χέντρικ Χέφκεγκ, ο οποίος είναι ταυτόχρονα και αντιπαθέστατος και τραγικό πρόσωπο. Επίσης, η περιγραφή της Χιτλερικής Γερμανίας είναι πολύ ειρωνική και ταυτόχρονα σφύζει από ευαισθησία χωρίς όμως μελοδραματισμό. Μου άρεσε και μου έκανε εντύπωση ο συνδυασμός ειρωνείας και ευαισθησίας.
Ωραία η απόδοση του θεατρικού σιναφιού! Στην αρχή ο αναγνώστης απορεί λίγο πως θα μπορέσει ο συγγραφέας να αναλύσει ένα τόσο σοβαρό θέμα μέσα από κάτι εκ πρώτης όψεως ανάλαφρο, όπως τα θεατρικά πράγματα. Όμως, ο συγγραφέας θεωρεί τους ανθρώπους του θεάτρου ως καλλιτέχνες και έτσι μέσα από την αντιπαράθεση των ποιητικών και αληθινών έργων και της μικροψυχίας των θεραπόντων της τέχνης πετυχαίνει το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Τέλος, ιδίως όποιος έχει διαβάσει την αυτοβιογραφία του Κλάους Μαν θα αναγνωρίσει πολλά πρόσωπα: η Μπάρμπαρα είναι υποθέτω η Έρικα, η περιγραφή της μου θύμισε την περιγραφή της Ίμα στο η αυτό βασιλική υψηλότης του Τόμαν Μαν, η οποία είναι υποθέτω η μητέρα της, ο Σεμπάστιαν υποψιάζομαι ότι είναι ο ίδιος ο Κλάους Μαν, αν κρίνω απ' την μυστηριώδη ιδιόλεκτο που είχαν και ότι πολλές φορές απογοητευόταν, όπως διηγείται και στην αυτοβιογραφία του, ο πατέρας της Μπάρμπαρα βγάζει νομίζω μάτι ότι είναι ο Τομας Μαν, ακόμη και η αριστοκρατική γιαγιά της πρέπει να είναι, αν κρίνω απ' την ολόιδια περιγραφή, η γιαγιά του ίδιου του συγγραφέα και της Έρικας. Τέλος, αν κρίνω απ' την περιγραφή, η αλαζονική Νικολέτα είναι η Πάμελα Βέντεκιντ.
 
Top